Garantia legal

Nos tin di paga bon tino cu periodo di garantia ora di cumpra articulonan, especialmente aparatonan electronico. Aunke den compra di consumidor e palabra “garantia” no ta aparece como tal, toch e ley ta trata diferente articulo cu ta toca garantia riba e producto y tambe indemnisacion (of compensacion) a causa di daño cu un producto defecto (of piesa di e producto) pora causa.

Ley ta bisa cu e producto mester cumpli cu e acuerdo haci na momento di compra, cu otro palabra e producto mester funciona debidamente. Esaki yama garantia legal. Garantia legal ta e garantia cu Ley ta duna e consumido. Bo producto mester cumpli cu e acuerdo, esaki ta wordo yama exigencia di conformidad (conformiteitsvereiste). Garantia legal ta encera cu e producto mester cumpli cu loke rasonabelmente bo por spera di dje a base di uzo normal di e producto. Garantia legal ta regla den nos Codigo Civil Buki 7.

E producto mester por contene cierto caracteristicanan cu e consumido por spera di e producto. Por ehempel si e consumido cumpra un stoel ta normal pa e consumido por spera cu e stoel por carga su peso sea sintá of pará.

Loke e consumido por spera di un producto y e garantia legal ta depende tambe di algun otro punto, manera:

  • E bendedo y su notificacionnan tocante e producto;
  • Promocion di e producto;
  • E tipo di tienda unda a cumpra e producto (sea e ta un tienda di luho, of un mercado di purga);
  • Circumstancianan di e compra (promocion, benta di producto di demostracion cu lo por hustifica e prijs y cu e bendedo ta tuma asina mas riesgo);
  • E naturalesa di e producto, den cual por ehempel bo por pensa e prijs di e producto, si ta un producto di marca of no, si e ta un producto nobo of si e ta un producto segunda mano of si e ta daña of si e exterior ta daña.

Ademas di e puntonan aki cu entre otro ta determina e expectativa di e consumido, ley ta wak tambe si e compra di e producto ta rekeri cierto investigacion. Cierto producto ta normal pa spera di e consumido pa averigua prome cu e haci un compra. Si e consumido kier cumpra por ehempel un glas pa bebe awa, e no lo investiga mucho ni tampoco ta spera esey di dje. Pero si e consumido kier cumpra por ehempel un wasmashin, ta di spera pa e consumido wak rond y compara prijs, calidad, tecnologia, consumo di electricidad, eficiciencia, capacidad di carga, etc.

Si e consumido cumpra un producto hopi barata y sin marca, e consumido su expectativanan pa e calidad hopi bes ta abao. Pero si e consumido cumpra un producto hopi caro y di un marca renombra hopi bes e consumido tin un expectativa halto pa e calidad di e producto. Si un consumido por ehempel cumpra un auto segunda mano pa 1000 florin, normalmente e consumido lo tin un expectativa abao di e calidad compara cu un consumido cu un cumpra un auto nobo di luho pa 100 mil florin. Den caso di e auto di 1000 florin Ley ta sali di e punto di bista cu ta normal pa spera di e consumido pa e’la puntra su mes dicon e auto ta asina barata anto kico por ta e fayonan di e auto. Pa motibo di e puntonan aki den e situacion di e consumido di e auto di 1000 florin, e consumido no por spera hopi garantia legal tampoco.

Pa e consumido por apela riba garantia legal tin biaha e tin di haci un investigacion riba un producto y averigua kico ta normal prome cu e haci un compra. Den caso cu e ta un producto cu bo lo por spera di averigua prome, e consumido no por apela riba garantia legal asina facil. Den e tipo di productonan aki ley lo mira loke bo por spera di e producto bao uso normal considerando tur circumstancia relevante pa e compra. Den e caso aki Ley ta exigi pa e consumido mes investiga si loke ela spera di e producto tabata tey den e producto tambe.

Si acaso e articulo falta algo of tin un limitacion cu no lo ta supone di ta eynan, e consumidor por exigi pa dreche si acaso e negoshi por cumpli cu esaki di un forma rasonabel. Ora cu abo como consumido ripara cu e producto cu ba cumpra falta un piesa, ta daña, tin un defecto of manera cu ley ta bisa no ta cumpli cu loke bo por spera, bo tin di bisa e negoshi mas pronto posibel via telefon of personalmente pasa cu bo factura of prueba di compra. Ley ta indica cu si e consumidor warda mas largo cu dos luna e por perde su derechonan. E tienda tin e obligacion pa entrega e piesa cu falta, repara e producto, reemplasa e producto of den cierto caso e negoshi mester debolbe placa na e cliente.

Resumiendo: si e producto falta algo of ta daña, e consumidor por exigi pa:

  • Pa entrega loke falta;
  • Drecha e articulo cu a keda entrega, si acaso e bendedor por cumpli cu esaki rasonabelmente;
  • Reemplasa e articulo. Esaki no ta aplicabel si acaso e consumidor a descuida e articulo of si e abnormalidad ta insignificante.

Ademas, di esaki e negoshi por debolbe e consumidor su placa.  

Algun tips pa e consumidor:

  • Si acaso bo pidi pa debolbe bo placa, no acepta un “tegoedbon”.
  • Si entrega e producto pa haci reparacion, no laga bo factura original na e tienda;
  • Haci un apelacion riba bo garantia. Si e comerciante no por dreche, bo tin derecho riba un nobo.

Anto segun nos leynan e consumidor por te hasta pidi pa indemnisacion of recompensa si a sufri daño a causa di e articulo cu ta daña of cu falta piesa.  Esaki ta regla den un ley cu yama responsabilidad pa producto cual ta trata responsabilidad pa dañonan causa pa productonan defectuoso. E ley aki ta haci referencia na productor y producto.

Bao productor ta compronde e fabricante di un producto final, e productor di un materia prima (grondstof) of e fabricante di un piesa, y cada un cu ta presenta su mes como productor door di pone su nomber, su marca of cualkier otro marca distintivo riba e producto. Cada ken cu importa un producto aki na Aruba pa bende, huur, lease of di otro manera proporciona den cuadro di actividadnan comercial, ta wordo considera como productor; su responsabilidad ta igual na esun di e productor manera poni den ley.

Si no por establece kende e productor di e producto ta (of den caso cu no por establece kende ta importa e producto), lo considera cada un cu ta bende e producto como productor a no ser cu por identifica dentro den un termino rasonabel kende ta e productor (of importador).